Er staat een update van dit bericht op https://esthernederhof.nl/blog/is-sporten-gezond
Dat kan, aldus zowel hoogleraar Hans Savelberg, die een presentatie gaf tijdens het symposium Groen? Doen! dat georganiseerd werd door De Friesland Zorgverzekering, als Katy Bowman, die een presentatie gaf tijdens het Amerikaanse Ancestral Health Symposium. Beiden breken een lans voor een bredere kijk op gezond bewegen dan de huidige norm. De huidige norm is gebaseerd op tenminste 30 minuten fysieke activiteit per dag. Als je je houdt aan die norm, maar de rest van de dag zit, ben je tóch niet gezond bezig!
Savelberg onderbouwde die stelling met data uit een aantal leuke experimenten. In het eerste experiment liet hij gezonde studenten drie maal vier dagen een beweegprogramma volgen. Het programma bestond in alle drie de gevallen uit 8 uur slapen.
- Programma 1 bestond daarnaast uit 1 uur wandelen en 1 uur staan. Verder zitten. 14 uur op een dag zitten.
- Programma 2 bestond naast die 8 uur slapen uit 1 uur wandelen, 1 uur staan en 1 uur sporten. De overige 13 uur moesten de studenten zitten.
- Programma 3 bestond, naast weer 8 uur slapen, uit 5 uur wandelen, 3 uur staan en nog maar 8 uur zitten.
Qua zittijd ontliepen programma 1 en programma 2 elkaar niet. Qua energieverbruik ontliepen programma 1 en 2 elkaar natuurlijk wel. Programma 2 en 3 ontliepen elkaar niet qua energieverbruik, maar wel qua zittijd. And guess what? Alleen programma 3 gaf een gunstiger gezondheidsprofiel. Na programma 3 hadden de studenten een betere insulinegevoeligheid en een gunstiger lipidenprofiel dan na zowel programma 1 als programma 2. Met andere woorden, met een uur sporten kun je niet compenseren voor een hele dag zitten.
In een ander experiment liet een groep Nieuw Zeelandse onderzoekers mensen ieder half uur 1 minuut en 40 seconden opstaan en een beetje bewegen. En ja, je raadt het al, dat helpt wél tegen de negatieve effecten van zitten. https://ajcn.nutrition.org/action/showPdf?pii=S0002-9165%2823%2905182-1
Katy Bowman ging verder dan de fysieke activiteit waar Savelberg over sprak. Zij is van mening dat we ook zouden moeten kijken naar beweging zonder fysieke activiteit. Een voorbeeld. Kijk naar een raamkozijn en verplaats je blik van het kozijn naar buiten en terug. Er vindt beweging plaats in je oog, die niet voldoet aan de definitie van fysieke activiteit. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor het aanpassen aan warmte of koude. Die aanpassing vindt plaats door allerlei bewegingen die de warmteprocessen in je lichaam veranderen. Maar wederom geen fysieke activiteit.
Bowman beargumenteert dat onze omgeving bewegingsarmoede stimuleert. De ondergrond waarover we lopen is vlak. Hierdoor hoeven onze voeten zich vrijwel nooit meer aan te passen aan de grillen van de oppervlaktes waarover we lopen. Of neem het zitten op stoelen. Gaan zitten op een stoel en opstaan van een stoel vraagt veel minder verschillende bewegingen van ons lichaam dan gaan zitten op en opstaan van de grond. Wederom bewegingsarmoede.
Is bewegingsarmoede erg? Ook als het gaat om psychische gezondheid? Savelberg lijkt een duidelijk punt te hebben als het gaat over fysieke gezondheid, door het te hebben over insulinegevoeligheid en bloedvetprofielen. We weten dat insuline ook in de hersenen een belangrijke rol heeft, dat insulinegevoeligheid samenhangt met bijvoorbeeld depressie. En hetzelfde geldt voor het lipidenprofiel in het bloed. En ook Bowman heeft waarschijnlijk een punt. Zij haalt in haar presentatie een onderzoek aan waaruit zou blijken dat het kauwen van voedsel de doorbloeding van onze hersenen beïnvloedt. Dus ja, ik zou denken dat beide vormen van bewegingsarmoede, namelijk te ongelijk over een dag verdeelde fysieke activiteit en te weinig bewegingsaanpassingen vragen van ons lichaam, niet alleen onze fysieke, maar ook onze psychische gezondheid beïnvloeden.
Er staat een update van dit bericht op https://esthernederhof.nl/blog/is-sporten-gezond
Voeding en Psyche 
Programma 3 kun je niet echt nadoen als je een kantoorbaan hebt… Maar elk half uur opstaan kan dan weer wel. En nog een leuke: ik heb een tijdje geleden een Japanse futon gekocht om op te slapen en we hebben het grote bed er dus uitgegooid (niet letterlijk). We zaten ons namelijk af te vragen waarom ouderen in Japan meestal geen moeite hebben met op de grond slapen, en in Nederland wel (opstaan is lastig).Niet dat wij nou al heel oud zijn, maar we merken toch verschil met dat van de grond opstaan en bewegen allemaal net wat soepeler gaat.
Dit pleit voor meer statafels op het werk. Idee voor in de Personeelskamer?
Absoluut. Ook in de flexruimtes graag!
Je zit toch wel meer dan 5 uur per dag niet achter je computer? Ik snap je punt, 5 uur per dag wandelen is best veel. Maar stabueaus, zoals Jeanette ook oppert, zijn natuurlijk een heel realistische optie. Tredmolen eronder, en voilà.
Dat op de grond slapen is inderdaad ook zo’n dingetje. Je lichaam blijft actief, in beweging zonder fysieke activiteit, om de terminologie van Bowman te gebruiken, wat een sterk lijf tot gevolg zou kunnen hebben. Mijn partner en ik slapen al een paar jaar op de grond. Het bevalt hem wel, hij heeft al die jaren geen rugpijn meer, maar mij bevalt het niet zo. Ik slaap eigenlijk altijd op dezelfde zijde en heb aan die kant steeds weer last van mijn schouder. En de futon is gaan schimmelen sinds we in een huis wonen met een slaapkamer op een ongeïsoleerde betonnen vloer op de begane grond.
Was de grond van de slaapkamer te vochtig waardoor het ging schimmelen?
Te koud, denk ik. Vocht komt altijd vrij als er mensen (of dieren) slapen op een matras. Als dat niet weg kan, zoals wanneer je een matras o de grond legt, kan dat tot schimmel leiden. Vooral op een koud oppervlak, waar vocht gemakkelijk op condenseert.