Ketonen. Wat?

Het centrale thema van mijn tweede dag op het Ancestral Health Symposium was het ketogene dieet. Wanneer een mens zo weinig koolhydraten eet, dat er te weinig glucose in het bloed komt om daarvan te leven, schakelt het lichaam over op het maken van ketonen. Ketonen zijn een goede brandstof voor vrijwel alle cellen van ons lichaam. Het is een fabel dat onze hersenen glucose nodig zouden hebben, ze werken prima, misschien wel beter, op ketonen. Cellen die wel echt glucose nodig hebben, zijn kankercellen en, ik zal maar zeggen, slechte darmbacteria. En daar zit hem precies het gezondheidsvoordeel van een ketogeen dieet.
Je kunt in ketose komen door een aantal weken zeer weinig koolhydraten te eten in combinatie met vrij weinig eiwitten. Het advies is ongeveer 20g koolhydraten, dat is grofweg 400 g groente of 200 g fruit of 100 g aardappelen of 40 g brood, en 1,5 g eiwitten per kilogram lichaamsgewicht. Vet kun je eten zoveel je wilt, waarbij vooral kokosolie zou helpen bij het maken van ketonen. En dat doet zeer. Veel mensen krijgen onthoudingsverschijnselen, hoofdpijn, vermoeidheid, gewichtsverlies, noem maar op. Daarna komen de voordelen. Minder huidproblemen, meer energie, minder ontstekingen, beter herstel na inspanning, minder psychische klachten en er werd zelfs een geval van minder prostaatproblemen genoemd. Afhankelijk van je doel, kun je na een periode van 2-3 weken in ketose langzaam weer koolhydraten uit groente en fruit toevoegen om het punt te vinden waarop je lichaam op beide brandstoffen, glucose en ketonen, goed functioneert.
Dit is de aanpak die psychiater Kelly Brogan gebruikt met haar patienten. Uiteindelijk is dit ook min of meer de aanpak die Caryn Zinn adviseert voor sporters. Sarah Ballantyne en Stacy Toth hadden een presentatie waarin ze hun vraagtekens zetten bij de veiligheid en wenselijkheid van een ketogeen dieet voor vrouwen. Hun argument was dat zowel te veel als te weinig insuline en leptine tot te veel estrogeen kan leiden in vergelijking tot progrestron. Interessant genoeg hadden Caryn Zinn en Kelly Brogan die ervaring niet met hun atleten en patienten.
Ik denk dat er twee dingen aan de hand zijn met vrouwen en ketogene dieten. Ik denk dat vrouwen gemiddeld genomen meer insulineresistent zijn dan mannen en daarom meer moeite hebben om aan te passen naar ketose. Ten tweede adviseerden zowel sportdietiste Caryn als psychiater Kelly om na de aanpassing aan ketose het punt op te zoeken waar het lichaam metabole flexibiliteit toont. Het punt waarop het lichaam overschakelt op ketonenproductie wanneer nodig en glucose verbrandt wanneer mogelijk. Een hybride kan de voordelen van beide gebruiken.
In kankerpatienten ligt dat anders. Kankercellen hebben glucose nodig om te overleven. Een van de mechanismen via welke een ketogeen dieet kankerpatienten kan helpen, aldus het panel op AHS, is ze uithongeren. Als je ze geen glucose geeft, nemen kankercellen ook de chemo beter op, terwijl normale cellen extra beschermd zijn doordat zij wel goed doorvoed zijn. Dat zou het best werken met zowel een ketogeen dieet als ketonen supplementen. Maar alle data zijn afkomstig uit dierstudies of studies met cellijnen. Alhoewel er veel positieve ervaringen gerapporteerd worden, door zowel dokters als patienten, zijn er nog geen data uit randomized controlled trials (RCTs). Die trials worden op did moment wel gedaan. En dat is het leuke aan een congres als dit. Je hoort informatie die je nog nergens terug kunt vinden! Bijvoorbeeld dat een ketogeen dieet waarschijnlijk het best werkt tegen de meest metabool actieve kankers. Het panel was het erover eens, dat jij als patient beslist wat je eet! Wat alle panelleden daarnaast adviseerden, is niet op eigen houtje aan de slag te gaan, bij minder aggressieve vormen van kanker een periode van drie maanden nemen om in ketose te komen, en vooral goed te monitoren. Minimaal dagelijks zowel ketonen and insuline in het bloed meten, want je wilt die kankercellen niet de kans geven om zich te herstellen. Echt super interessant!